Zajęcia dla fanów biologii na Wydziale Nauk Biologicznych UZ rozpoczną się już o godz. 15.00. Laboratoria, warsztaty, wykłady, quizy i gry przeznaczone są dla różnych grup wiekowych i na większość, jak zawsze, obowiązują zapisy.

Noc Biologów jest imprezą ogólnopolską, która po raz pierwszy została zorganizowana w 2012 r. Dzisiaj 34 uczelnie i ośrodki naukowe otwierają swoje podwoje dla miłośników biologii ( http://www.nocbiologow.pl/noc/index.php)

PROGRAM NOCY BIOLOGÓW

Wydział Nauk Biologicznych UZ

1 stycznia 2019 r.

LABORATORIA

• Na tropie przestępcy - od 15 lat

15:00-17:15

17:30-19:45

ul. Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 124

Prowadzą: dr Ewa Bok, dr Sylwia Andrzejczak-Grządko, mgr Aleksandra Kożańska, dr hab. Katarzyna Baldy-Chudzik, prof. UZ

Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom metod wykorzystywanych w kryminalistyce.

Porównanie starych-tradycyjnych metod z nowoczesnymi metodami biologii molekularnej stosowanymi w celu identyfikacji osobniczej.

Identyfikacja „hipotetycznego przestępcy” na podstawie analizy genetycznej z wykorzystaniem technik biologii molekularnej.

PRZEBIEG:

1. Uczestnicy przygotują reakcję trawienia materiału genetycznego zebranego od „podejrzanych” i „z miejsca przestępstwa”.

2. Uczestnicy przeprowadzą rozdział uzyskanych po trawieniu fragmentów DNA w polu elektrycznym.

3. Uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z tradycyjnymi i nowoczesnymi technikami wykorzystywanymi w kryminalistyce (prezentacja multimedialna).

4. Na podstawie analizy uzyskanych wyników uczestnicy rozwiążą zagadkę i wskażą, który z „podejrzanych” popełnił przestępstwo.

• Niewidzialny świat bakterii - od 15 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 13

Prowadzą: dr Justyna Mazurek-Popczyk, mgr Justyna Pisarska, prof. Katarzyna Baldy-Chudzik

Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom sposobów na wykrycie i identyfikację bakterii chorobotwórczych dla człowieka. Prezentacja bakterii probiotycznych.

PRZEBIEG:

1.Uczestnicy mają za zadanie zidentyfikować gatunek bakterii na podstawie charakterystycznych cech: obserwowanych pod mikroskopem kształtów komórek i różnic w budowie oraz właściwości biochemicznych (zdolności do wykorzystania różnych substancji) i sposobu ich wzrostu na podłożach

2. Oglądanie pod mikroskopem pożytecznych bakterii obecnych w produktach spożywczych, probiotyków.

• Noc w zielniku - od 14 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 118

Prowadzi: dr Dmytro Iakushenko

Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom fenomenu zielnika jako narzędzia badań naukowych oraz elementu dziedzictwa kulturowego.

PRZEBIEG: Wykład multimedialny wprowadzający w temat zajęć (15 min), praktyczne opracowywanie niektórych podstawowych etapów przygotowania zielnika z demonstracją technik i materiałów (30 min).

• Biotechnolog w kuchni - od 12 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 205-206

Prowadzi: dr Andrzej Jurkowski

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z metodą izolacji DNA roślinnego.

PRZEBIEG: W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się jak wyizolować DNA z warzyw i owoców za pomocą środków i metod dostępnych w kuchni. Podczas zajęć uczestnicy wykonają także „sztuczny kawior”- kolorowe, zdrowe i smaczne kuleczki, które urozmaicą każde danie.

• Zimna krew - od 16 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 4

Prowadzą: mgr Mateusz Ciepliński, mgr Ariel Durajski, mgr Monika Grandtke, dr hab. Mariusz Kasprzak

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z metodyką podstawowych badań hematologicznych

PRZEBIEG:

1. Zasady bezpieczeństwa podczas pracy z krwią

2. Morfologia krwi psa/kota/ryby -jak robiło się to dawniej a jak dziś.

Jak ocenić wyniki - normy oraz przyczyny wystąpienia wartości nieprawidłowych.

3. Wykonanie rozmazu krwi. Różnicowanie krwinek: erytrocytów, limfocytów, granulocytów obojętnochłonnych (neutrofili), granulocytów kwasochłonnych (eozynofili), granulocytów zasadochłonnych (bazofili) oraz płytek krwi na przygotowanych wcześniej preparatach mikroskopowych.

4. Mikroskopowy obraz krwi różnych jednostek systematycznych.

5. Badanie grup krwi w układach grupowych AB0 i Rh.

• Zabawa z mszycami – od 7 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 204

Prowadzą: lic. Paulina Bylica, lic. Patrycja Nakonieczna, dr Anna Wróblewska-Kurdyk, dr Katarzyna Dancewicz

Celem zajęć jest poznanie małych mieszkańców naszego Uniwersytetu – mszyc, które są pasożytami otaczających nas roślin.

Komu są potrzebne mszyce?

Czy mszyce wiedzą co jedzą? – poznanie preferencji żywieniowych mszyc.

PRZEBIEG: Prezentacja multimedialna podstawowych informacji o mszycach.

Obserwacja żywych okazów bytujących na roślinach z wykorzystaniem lup oraz mikroskopów stereoskopowych.

Przeprowadzenie prostego doświadczenia sprawdzającego preferencje żywieniowe wybranych gatunków mszyc (tzw. test wyboru).

• Białko nie zawsze jest białe - od 14 lat

15:30-17:00

17:15-18:45

ul. Monte Cassino 21b, bud. A-26, sala 15

Prowadzą: dr Elżbieta Heger, dr Dżamila Bogusławska, dr Renata Grochowalska, dr Beata Machnicka

Przedmiotem warsztatów laboratoryjnych będzie opowieść o tym jak białka budują, wspierają metabolizm komórki i całego organizmu, rozwijają i go bronią. W ramach krótkiego wstępu przedstawione zostaną przykłady cech budowy białek, ich właściwości, funkcji i lokalizacji w komórkach, tkankach i organach. Jak i z czego powstają białka? Ile białek mieści się w komórce? Czy różne komórki zawierają różne białka? Czy białko można zobaczyć? Jak wykryć białko w probówce? Co lubią białka? Czy białko można zepsuć? Co się dzieje kiedy białka zabraknie? – na te pytania uczestnik uzyska odpowiedź w trakcie zaplanowanych doświadczeń i dyskusji w laboratorium biochemicznym.

PRZEBIEG:

1. Quiz zagadkowy ujawniający rolę białek w organizmie, ich cechy, funkcje i patologie.

2. Reakcje wykrywania i analizy białek:

3. Strącanie białek za pomocą soli metali ciężkich oraz alkoholu.

4. Wykrywanie białek w roztworze wodnym - reakcja biuretowa Piotrowskiego.

5. Odwracalne wysalanie białek.

6. Oznaczanie aktywności peroksydazy ziemniaka.

7. Denaturacja cieplna peroksydazy.

8. Wykrywanie aminokwasów siarkowych w białkach.

• Tajemnice fotosyntezy - VI-VIII SP, Gimnazjum, liceum

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 7

Prowadzą: prof. dr hab. Grzegorz Iszkuło, mgr Żanna Tyrała-Wierucka, mgr Róża Andrzejczak

Celem zajęć jest obserwacja preparatów mikroskopowych liści moczarki kanadyjskiej oraz zapoznanie się z mechanizmem wpływu światła na proces fotosyntezy.

PRZEBIEG:

1. Wprowadzenie:

a) Krótka charakterystyka posługiwania się mikroskopem optycznym oraz zasadami zachowania bezpieczeństwa podczas zajęć laboratoryjnych.

2. Realizacja:

b) Wykonania preparatów nietrwałych z użyciem liści moczarki kanadyjskiej

c) Przeprowadzenie doświadczenia sprawdzającego wpływ światła na intensywność procesu fotosyntezy z użyciem tzw. ‘floating discs’.

3. Podsumowanie:

d) Niespodzianka dla ciekawskich

POKAZ I WARSZTATY

• Węże Polski - zwierzęta mało znane - od 14 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 203

Prowadzą: dr hab. Bartłomiej Najbar, mgr Magdalena Wieczorek

Celem projektu jest przedstawienie rodzimych gatunków węży. Poznanie cech charakterystycznych umożliwiających określenie ich przynależności systematycznej oraz zwrócenie uwagi na rolę jaką pełnią w ekosystemach. Ważne wydaje się również zwrócenie uwagi na potrzebę ochrony tych zwierząt.

PRZEBIEG: Na siedmiu stanowiskach przygotowane będą karty pracy. Uczestnicy będą korzystali z plansz przedstawiających wybrane gatunki . Przy każdym stanowisku będzie przygotowane miejsce dla dwóch uczestników

• Sowy Polski - od 10 lat

15:30-16:30 16:45-17:45

18:00-19:00

ul. prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 117

Prowadzi: Sławek Rubacha (Stowarzyszenie Ochrony Sów)

Większość ludzi nie miała okazji zobaczyć sów w ich środowisku ponieważ mają one aktywność nocną. Wciąż żywe zabobony oraz brak świadomości o ich roli ekologicznej powodują, że sowy postrzegane są jako zwiastun nieszczęścia, są płoszone lub wręcz zabijane oraz niszczone są ich siedliska. Na warsztatach przedstawiony będzie inny świat sów, ten prawdziwy i fascynujący, który pokaże niezwykłe zdolności tych ptaków do życia w ciemnościach. Zmysły, mechanizm cichego lotu powodują, że są to tylko niezwykle skuteczni łowcy, a także wyjątkowi sprzymierzeńcy człowieka.

PRZEBIEG:

1. Zapoznanie się z elementami przystosowania się sów do aktywności nocnej,

2. Charakterystyka poszczególnych gatunków sów Polski,

3. Zagrożenia oraz ochrona sów – prezentacja wybranych budek lęgowych

• Mój sąsiad – nietoperz - od 10 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 216

Prowadzą: mgr Anna Bator, dr Jan Cichocki, prof. dr hab. Grzegorz Gabryś

Nietoperze to nasi cisi, nocni sprzymierzeńcy w walce z owadami. Mieszkają w naszych domach, polują na naszych podwórkach, a mimo to, tak niewiele wiemy o ich życiu. Wielu twierdzi, że są brzydkie i odrażające, ale ilu z nas widziało je z bliska i miało okazję nawiązać z nimi bezpośredni kontakt? Może czas to wreszcie zmienić?

PRZEBIEG:

1. Wprowadzenie

a) Zapoznanie się z ogólną charakterystyką biologii i ekologii nietoperzy, z naciskiem na gatunki synantropijne,

2. Realizacja

a) Oglądanie budek dla nietoperzy, detektorów ultrasonicznych i eksponatów.

b) Spotkanie z żywymi zwierzętami i ich karmienie.

3. Podsumowanie.

• Terenowe obserwacje ssaków - bez ograniczeń

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 217

Prowadzą: mgr inż. Krzysztof Nowakowski, dr inż. Agnieszka Ważna, dr Elżbieta Roland

Żyjemy zamknięci w rozrastających się miastach, w nieustannym biegu codziennych obowiązków. Chyba jednak wszyscy odczuwamy niekiedy znużenie przewidywalnością i powtarzalnością naszych działań. Tymczasem tuż obok nas czekają tajemnice lubuskich pól i lasów, dając nam okazję aby znowu poczuć dziecięcą radość z odkrywania sekretów otaczającego nas nieznanego świata dzikich zwierząt. Podczas spotkania z osobą zajmującą się terenowymi obserwacjami drapieżników zamieszkujących nasze lasy będzie okazja zapoznania się z praktyczną stroną skutecznego ich prowadzenia m.in. przy wykorzystaniu coraz popularniejszych fotopułapek.

PRZEBIEG: praktyczna demonstracja sposobu działania podstawowego sprzętu używanego podczas terenowych obserwacji ssaków uzupełniona o przedstawienie zdjęć i filmów powstałych przy ich wykorzystaniu.

WARSZTATY/POKAZY/WYKŁADY

• Ogród przyjazny naturze – bioróżnorodność „pod” domem - od 10 lat

15:30-16:30

16:45-17:45

18:00-19:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 18

Prowadzą: mgr Ewa Burda, mgr Karolina Chosińska, mgr Andżelina Łopińska, Brajan Pochroń

Celem jest przedstawienie prostych rozwiązań, które stworzą przyjazne ekosystemy dla rodzimych gatunków roślin i zwierząt w naszych ogrodach/działkach. Dowiemy się jak zachęcić ptaki do zakładania lęgów na naszych posesjach. Jakie gatunki zwierząt pomagają pozbyć się szkodników np. ślimaków, mszyc, a także jak naturalnie walczyć z komarami. Ochrona przyrody jest w zasięgu reki, jeśli chcesz być ochroniarzem, przyjdź a powiemy Ci jak to zrobić.

Podczas wykładu zostaną zaprezentowane przykładowe karmniki, budki lęgowe, domki dla owadów.

1. Czym jest ogród przyjazny naturze?

2. Jakie gatunki zwierząt chętnie odwiedzają nasze ogrody?

3. Jak zachęcić zwierzęta do zamieszkania w naszym ogrodzie - owady, płazy, gady, ptaki, ssaki. Jakie korzyści płyną z sąsiedztwa dzikiej fauny?

4. Łąka alternatywą trawnika.

5. Oczko wodne – zakątek bioróżnorodności.

6. Gatunki inwazyjne roślin.

7. Każdy może ochraniać przyrodę.

WYCIECZKA

• Wieczór w Ogrodzie Botanicznym - od 15 lat

15:30-16:30

17:00-18:00

Ogród Botaniczny, ul. Botaniczna 50a

Prowadzi: mgr Sebastian Pilichowski

Celem zajęć jest poznanie przez uczestników szaty Ogrodu zimową wieczorową porą oraz uwrażliwianie na zanik bioróżnorodności

PRZEBIEG: Zajęcia odbędą się jako wycieczka z przewodnikiem. Zbiórka nastąpi pod budynkiem kas Ogrodu Botanicznego, następnie przewodnik poprowadzi grupę zwiedzających przez działy Ogrodu Botanicznego zwracając uwagę na następujące zagadnienia:

1) jak wygląda praca w Ogrodzie Botanicznym zimą,

2) dlaczego ważne jest, aby dobierać różnorodne gatunki roślin w przestrzeni zurbanizowanej,

3) jaką rolę zimą odgrywa lokalnie Ogród Botaniczny,

4) jakie są zagrożenia dla bioróżnorodności?

Dużym atutem spaceru jest również możliwość poznania Ogrodu Botanicznego w porze dnia i roku, gdy jest on zamknięty dla turystów.

WYKŁAD

• Bioróżnorodność flory jelitowej – wpływ na odporność, nastrój i zachowanie - od 10 lat

15:30-16:15

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 115

Prowadzi: dr Ewa Bok

Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom różnorodności bakterii wchodzących w skład mikroflory jelitowej człowieka. Omówienie roli jaką odgrywa mikroflora jelitowa w budowaniu odporności oraz jaki ma wpływ na nasz nastrój i zachowanie.

PRZEBIEG: Wykład w formie prezentacji multimedialnej.

WYKŁAD I DYSKUSJA

• „ – od zmian w genach do zmian w organizmie – ” - od 15 lat

16:45-18:00

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 115

Prowadzi: dr hab. Piotr Kamiński

Celem wykładu jest syntetyczne ujęcie uwarunkowań zmian patofizjologicznych, zachodzących w organizmie, związanych ze zmianami w jego materiale genetycznym pod wpływem tzw. stresorów (zewnętrznych i wewnętrznych). Pokazano kolejne drogi transferu bodźców w organizmie, od chwili zadziałania stresora – aż do efektu w postaci zmiany patofizjologicznej. Uwzględniono naturalne możliwości obronne organizmu, aktywne już na poziomie podwzgórza i układu nerwowego (OUN). Odpowiedzi te powiązano z reakcjami na poziomach komórkowych, a potem – z reakcjami ze strony układu immunologicznego – i pokazano maksymalne granice wydolności tych procesów. Przeanalizowano możliwości oddziaływania polimorfizmów genów, kodujących aktywność układów białkowych i enzymatycznych, odpowiedzialnych za detoksykację, i efekty tych relacji. Wskazano na istotne znaczenie procesów epigenetycznych i dziedziczenia (predyspozycje dziedziczne).

Po wykładzie (60 minut) przewidziana jest dyskusja z uczestnikami.

WYKŁAD Z POKAZEM

• Świat widziany oczami zwierząt - od 14 lat

16:30-17:45

18:00-19:15

ul. Prof. Szafrana 1, bud. A-8, sala 119

Prowadzi: dr Anna Timoszyk

Celem zajęć jest przedstawienie uczestnikom w interesujący sposób zagadnień związanych z widzeniem: rodzaje narządów wzroku (ich budowa) na przykładach określonych gatunków; przystosowawcze strategie zwierząt – kierunki ewolucji – w zależności od środowiska w jakim żyją zwierzęta. Próba odpowiedzenia na pytania: dlaczego w ogóle widzimy i dlaczego widzimy barwy?; Czy wszystkie zwierzęta widzą tak samo?; Czy istnieją oczy (pod względem budowy) doskonałe? Co wspólnego z widzeniem mają takie zjawiska jak: dyfrakcja, interferencja i polaryzacja?

Celem wykładu jest pokazanie związku pomiędzy wiedzą z biologii, biochemii, biofizyki i fizyki.

PRZEBIEG: klasyczny wykład z quizem przyrodniczym pt.: „Zgadnij czyje to oczy” oraz obserwacja otoczenia przez „czarodziejskie” okulary.

Źródło: Ewa Sapeńko Rzecznik prasowy Uniwersytetu Zielonogórskiego