Czym właściwie jest znak towarowy?
Znak towarowy to każde oznaczenie, które jest komercyjnie używane na rynku. Najczęściej występującymi znakami towarowymi są te w odmianie słownej (nazwa jak ORLEN) oraz słowno-graficznej (logo jak BIEDRONKA).
Pewną część zgłoszeń do rejestracji stanowią również niekonwencjonalne znaki towarowe. Wiąże się z nimi sporo ciekawostek, a z niektórymi nawet kontrowersji. To czym są i co chronią takie znaki najlepiej wytłumaczę Ci na przykładach. Do tej kategorii znaków możemy zaliczyć:
- przestrzenne znaki towarowe - chronią charakterystyczny wygląd produktu, który musi odbiegać od standardów (np. ludzik LEGO, kształt cukierka Tofiffe)
- słowno-graficzno-przestrzenne znaki towarowe - w tej sposób najczęściej chroni się opakowania produktów wraz z etykietami (np. butelka Domestosa, margaryna Delma)
- kolor jako znak towarowy - chronić kolor można tylko w przypadku, gdy duża popularność sprawiła, że ludzie rozpoznają markę po samym kolorze (np. Play i kolor fioletowy)
- zestawienie kolorystyczne jako znak towarowy - sytuacja jest podobna jak w przypadku kolorów, marka musi być kojarzona z konkretnym zestawieniem kolorystycznym (np. czarno-żółty dla maszyn budowlanych CAT)
- deseń, faktura i pattern jako znak towarowy - są to znaki towarowe, składające się z ciągu powtarzających się grafik (np. wzór Louis Vuitton lub kraciasty wzór Burberry)
Zobacz również:
- Umowa o przeniesienie praw autorskich do logo. Omówienie.
Przeszkody w rejestracji znaków towarowych
Nie wszystkie znaki towarowe da się zarejestrować. Istnieją tak zwane bezwzględne przeszkody rejestracji. Są one badane z urzędu przez eksperta rozpatrującego Twoje zgłoszenie.
Pierwszym rodzajem znaków na które nie da się uzyskać monopolu to nazwy nienadające się do odróżniania towarów i usług. Jak pamiętasz z początku artykułu, znakiem towarowym są oznaczenia służące do odróżniania towarów i usług. Zatem oznaczenia opisowe nie są rejestrowane w myśl zasady, że pewne znaki powinny być wolne dla wszystkich. Na przykład niemożliwym jest zastrzeżenie słowa "śliwka" do oznaczania owoców, czy też "rowery24" jako nazwa dla sklepu z rowerami.
Nie da się zastrzec również oznaczeń sprzecznych z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Urząd Patentowy odmówił rejestracji logo COCAINE do oznaczania napojów energetyzujących. Na ochronę nie mają co liczyć znaki wulgarne. Przykładowo, w Polsce nie udała się rejestracja znaku "Pożar w burdelu".
Mało osób o tym wie, ale z odmową spotka się zgłoszenie mające w sobie symbole zakazane przez prawo. Zaliczyć do nich możemy oznaczenia zawierające symbol RP lub organizacji międzynarodowych. Są to na przykład godło Polski, symbol Polski Walczącej czy też znak Czerwonego Krzyża.
Po co w ogóle rejestrować znaki towarowe?
Rozpoznawalna marka to magnes na klientów. Daje to poza cenową przewagę nad konkurencją. Po prostu ludzie mając przed sobą ofertę firmy, którą znają i której ufają oraz nowej ale tańszej, najczęściej zdecydują się na tą pierwszą. Aby odepchnąć od siebie konkurencję, która mogłaby chcieć przybliżyć się do naszej nazwy warto zastrzec swój znak towarowy. Choć zalet takiego rozwiązania jest więcej, ja poniżej wymieniam trzy moim zdaniem najważniejsze.
1. Stajesz się formalnym właścicielem swojej marki
Pamiętaj że sam fakt założenia działalności gospodarczej nie daje Ci praw do marki. Spory o prawa do znaków niezarejestrowanych są trudne i skomplikowane. Wynika to właśnie z faktu, że nikt nie pomyślał o ich formalnej ochronie. Doprowadza to do tego, że przysługujące nam prawa wywodzi się w oparciu o dowody takie jak faktury. Finalnie sędzia ocenia czy jest ich na tyle dużo aby uznać Cię za właściciela nazwy. Tymczasem po rejestracji znaku wystarczy, że pokażesz świadectwo rejestracji.
2. Uniemożliwiasz kradzież swojej marki.
To kontynuacja punktu pierwszego. Skoro marka jest cenna to konkurencja może się do niej przybliżyć, albo próbować nawet Ci ją przejąć. W polskim Urzędzie Patentowym panuje zasada "kto pierwszy ten lepszy", zatem konkurent może zastrzec Twoją markę firmy na siebie. Wystarczy, że przed tobą wystąpi z takim wnioskiem. Jeżeli go wyprzedzisz to łatwo spacyfikujesz jego plany.
3. Uzyskujesz silne narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją
Na pewno słyszałeś, ze spory sądowe w Polsce ciągną się latami. A gdybym ci powiedział, że nie w kilka miesięcy, nie w kilka tygodni a kilka godzin jesteś w stanie usunąć ofertę nieuczciwego konkurenta z Allegro, Amazona czy OLX-a! To jest tak proste jak słyszysz. Wystarczy, że wyślesz do każdego z tych portali maila wskazując numer oferty i skan swojego świadectwa. Pracownik asekuracyjnie usunie aukcje takiej firmy. Osiągniesz więc to samo co po latach sporów. To zapewni Ci tylko rejestracja znaku towarowego.
Co grozi za naruszenie znaku towarowego?
W przypadku naruszenia znaku towarowego możesz działać na różne sposoby. Jeżeli efektu nie przyniosły rozmowy przedprocesowe pozostaje Ci droga sądowa.
Możesz tutaj wystąpić z roszczeniem o zaniechanie. Polega ono na zakazie dalszego używania Twojego znaku towarowego z pogwałceniem prawa. Możliwym jest także wystąpienie z roszczeniem o naprawienie szkody na ogólnych zasadach prawa cywilnego. Możesz żądać zapłaty stosownego wynagrodzenia bądź zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej. Jeżeli konkurent działał z naruszeniem Twoich praw od dawna to możesz przeciwko niemu kierować roszczenie o wydanie bezpodstawnych korzyści.
Jak zarejestrować znak towarowy?
Przed 2016 rokiem w Polsce obowiązywała procedura badawcza. Ekspert weryfikował czy nowy znak nie jest kolizyjnie podobny do znaków już zarejestrowanych. Jeżeli uznał, że tak - odmawiał ochrony. Dziś procedura wygląda inaczej. Chcąc zastrzec znak towarowy musisz złożyć wniosek do odpowiedniego urzędu (krajowy znak → Urząd Patentowy RP, unijny znak → EUIPO).
Następnie ekspert bada go pod kątem przeszkód bezwzględnych, o których dowiedziałeś się we wcześniejszej części artykułu. I tu przechodzimy do największej różnicy w porównaniu do procedury sprzed 2016 r. Ekspert nie będzie weryfikował czy nowo zgłoszony znak towarowy narusza prawa innych firm. Czyli nawet jeżeli jest już zastrzeżony identyczny znak to ekspert sam z siebie ochrony Ci nie odmówi.
Następnie informacja o zgłoszonym znaku jest oficjalnie opublikowana w rejestrze konkretnego urzędu. Na złożenie sprzeciwu konkurencja ma czas 3 miesięcy.
Czy Urząd Patentowy poinformuje konkurencję o moim zgłoszeniu?
Nie, tak robi tylko EUIPO czyli urząd unijny. Z tego powodu konkurencja musi stale monitorować jakie znaki są zgłaszane. Jak pokazuje życie robi to tylko mniejsza ich część.
Myli się jednak ten, kto myśli, że skuteczna rejestracja znaku towarowego daje mu bezpieczeństwo. Co prawda otrzymamy na końcu całego procesu świadectwo ochronne, ale nie "legalizuje to naszej marki". Innymi słowy jeżeli był już zarejestrowany kolizyjnie podobny znak towarowy to pomimo uzyskanej ochrony nadal łamiemy cudze prawa.
W takim przypadku konkurent może nam próbować znak unieważnić lub od razu nas pozwie. Fakt, że uzyskaliśmy świadectwo ochronne nie będzie w sądzie okolicznością łagodzącą. Kluczowe więc przy zgłoszeniu jest to aby robić to z nazwą, która jest bezpieczna. Z tego właśnie powodu warto korzystać z pomocy rzecznika patentowego. Może on dla Ciebie zrobić pogłębioną analizę prawną marki. Jeżeli znajdzie kolizje to powie Ci jak możesz je obejść. Ewentualnie przygotuje strategię, która zwiększy szanse na uzyskanie ochrony.
