Dzieje Zaodrzańskich Zakładów Przemysłu Metalowego ZASTAL 1945-1991”. Ekspozycja jest próbą przybliżenia historii jednego z największych zakładów przemysłu ciężkiego naszego regionu, którego ślady świetności są nadal widoczne w panoramie Zielonej Góry.
Trzonem wystawy jest zestaw 25 plansz dokumentujących (cząstkowo) przedwojenne dzieje fabryki oraz czasy (już znacznie szerzej), gdy jej właścicielem stało się państwo polskie. Poszczególne fazy rozwoju ZASTALU pogrupowane zostały dekadami. Oprócz danych produkcyjnych, zdjęć, opisów uwarunkowań społeczno-politycznych, znalazły się informacje o wyrobach będących chlubą zakładu. Odrębną tablicę poświęcono przemontowni w Braniewie, o której niewiele osób wie, że była fabryką-córką zielonogórskiego hegemona. Szeroko przedstawione zostały różnorodne działania socjalne zakładu: opiekę medyczną, mieszkaniową, wypoczynkową, rekreacyjną, sportową czy kulturalną. Ważnym i bardzo emocjonalnym segmentem tej części ekspozycji są wspomnienia pracowników.
Wystawa ukazuje znaczenie zakładu dla Zielonej Góry, który przez lata był nie tylko jednym z największych pracodawców, ale również i ważnym inwestorem. Wsparł m.in. budowę Elektrociepłowni i stadionu przy ul. Sulechowskiej. Do dziś w tkance miasta funkcjonuje Osiedle Zastalowskie z ulicami: Konstruktorów, Mechaników, Spawaczy. Współczesny Aldemed mieści się w siedzibie fabrycznej przychodni zdrowia, a fani koszykówki kibicując swojej pierwszoligowej drużynie nadal skandują ZASTAL, ZASTAL, ZASTAL… choć nazwa zespołu od lat jest zmieniona. Mieszkańcy miasta wielkim sentymentem darzą również Zastalowską Orkiestrę Dętą, która wielokrotnie uświetniała i nadal uświetnia lokalne uroczystości.
Na wystawie pojawią się też pamiątki: zdjęcia, dyplomy, proporczyki, gadżety, pieczątki, referentki, trofea i sztandary. Atrakcją dla zwiedzających będą z pewnością dwa torowiska wijące się wśród eksponatów, na których ustawione zostaną miniaturowe węglarki autorstwa Jana Jarziny, jednego z byłych pracowników fabryki.
Ogromną role w przygotowaniu wystawy odegrały spotkania i wywiady z pracownikami, chętnie dzielącymi się swoimi wspomnieniami. Byli to: Czesław Fedorowicz, Zbigniew Galbierczyk, Emilia Jarzina oraz Jan Jarzina, Stanisław Lach, Kazimierz Ludwiczak, Krystyna Malentowicz, Eugeniusz Manowiec, Witold Michałowski z Braniewa, Leszek Muszkieta, Jan Olszewski, Czesław „Maciej” Protasewicz, Hieronim Rutkowski, Grażyna i Edward Solscy i Jan Szarek.
Kluczową rolę w opracowaniu warstwy merytorycznej do plansz informacyjnych odegrał wieloletni dyrektor Zaodrzańskich Zakładów Przemysłu Metalowego ZASTAL – Czesław Fedorowicz.
Kuratorka wystawy: dr Izabela Korniluk
Termin wystawy: 6 II - 7 IV 2019 r.
Źródło: Alicja Błażyńska rzecznik prasowy MZL Muzeum Ziemi Lubuskiej
