Młodzieżowe Słowo Roku 2023

Termin zgłaszania słów do plebiscytu minął. Spośród 18 tys. zgłoszonych słów i wyrażeń wybrano finałową dwudziestkę. Jedno z nich zostało wycofane.

Oto finałowa lista 19 słów i wyrażeń (w kolejności alfabetycznej):

• bambik - żółtodziób, nieudacznik, słabeusz, początkujący albo gorszy gracz, zawodnik. Określenie pejoratywne lub ironiczne, czasem żartobliwe (w nawiązaniu do wiralowej piosenki o bambiku z gry wideo „Fortnite”, który „nie ma V-dolców”, czyli waluty używanej w tej grze)
• baza - wyraz aprobaty, uznanie dla czyjejś opinii, zwłaszcza wygłaszanej z odwagą lub kontrowersyjnej. W Polsce od dawna także składnik popularnego określenia „czaić bazę” (wiedzieć, rozumieć). W tym znaczenie jest kalką z angielskiego based, opisującego kogoś, kto głosi poglądy na bazie samodzielnie zdobytej wiedzy i zdrowego rozsądku. O samej osobie – jak i jej poglądach – mawia się też, że jest zbazowany (zbazowana, zbazowane)
• bratku / bruh - zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka (dawne bracie, brachu), występujące też w wersji zapożyczonej z angielskiego (brother, skrócone bro)’. Bruh bywa synonimem bratku, częściej jednak ma znaczenie osobne – jako westchnienie wyrażające frustrację i niezadowolenie, czasem zdumienie, odpowiednik o, bracie! (albo nawet daj spokój)
• cringe - coś żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja przymiotnikowa: cringe'owy (krindżowy). Czasownikowa: krindżować (np. to mnie krindżuje, ew. krindżuję, kiedy to widzę). Synonimem tej ostatniej formy jest mrozić. W jęz. ang. cringe to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o dreszczu żenady
• delulu - od ang. delusional ‘cierpiący na urojenia’. Oznacza osobę ogarniętą obsesją, zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i wierzącą we wzajemność. Często spotykane w języku fanek i fanów K-popu. W szerszym znaczeniu: osoba żyjąca w świecie urojeń, a nawet oderwana od rzeczywistości
• drillowiec - w podstawowym znaczeniu osoba interesująca się drillem, czyli bardziej agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu (dominującego w ostatnich latach nurtu rapu). Gdy wykracza poza kontekst muzyczny, opisuje w sposób pozytywny pewien luz w zachowaniu i ubiorze, częściej jednak jest pejoratywnym określeniem wytykającym łączenie patologii, nawiązań do świata gangsterskiego i drogiej garderoby. A czasem po prostu określeniem osób noszących bardzo drogie ubrania znanych marek
• fr / FR - z ang. for real ‘naprawdę, realnie, rzeczywiście, na serio’ Zazwyczaj występuje jako wyraz zgody i aprobaty wobec wypowiedzi przedmówcy;
• git - ‘dobry, dobrze’(skrót: G); zgłaszane także w wersji gites, gitesik, gitara, gituwa (gitówa). Słowo wieloznaczne, obecne w slangu od stu lat
• imo - skrót od ang. in my opinion ‘moim zdaniem’. Jest akronimem zastępującym dłuższe wyrażenia: „według mnie”, „w moim przekonaniu”
• LOL - skrótowiec od ang. lots of laugh ‘dużo śmiechu’; niegdyś odnosił się do zaznaczania komizmu i żartu, obecnie coraz częściej występuje w wypowiedziach o czymś niespodziewanym, zaskakujących, nieodpowiednim i wcale nieśmiesznym
• NPC - niewyróżniająca się lub nieznana osoba; ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, podejrzanie, dziwnie – jak postać z gry; od ang. non-player character, non-playable character ‘postać niebędąca graczem’; polski wariant tego skrótowca to enpecet
• odklejka - odkleić się, odklejeniec, odklejony, odkleiło, odkleja (czynność), odkleja (osoba). Definicja: stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, zachowuje się dziwnie lub głupkowato
• oporowo - bardzo, dużo, najmocniej, najlepiej, ale także intensywnie pracować, robić coś do końca. Synonim wyrażenia w opór oraz do oporu.
• rel - z ang. relatable; ‘możliwy do powiązania z tematem’; potwierdzenie tego, co mówił przedmówca; inaczej „czuję to samo” lub zgadzam się z tobą”.
• rizz - wyraz pochodzi od ang. charisma. Oznacza zespół cech pozwalających na duży wpływ na płeć przeciwną; urok; umiejętność „podrywu” i szerzej – wrażenie wywierane na innych;
• side-eye - tłumaczone na język polski jako „boczne oko”; Spojrzenie z ukosa wyrażające, zdumienie, zażenowanie, niechęć, niezadowolenie; wywodzi się z memów prezentujących twarze z tzw. „krzywym spojrzeniem”
• sigma - określenie wywodzące się z manosfery i odnoszące się do mężczyzny niezależnego, intrygującego, pewnego siebie. Sigma jest „samotnym wilkiem”, przekonanym o swej nieprzeciętności, odnosi sukcesy, ale się z tym nie afiszuje. Współcześnie, coraz częściej używane na określenie każdej osoby (także kobiety), która cieszy się z jakiegoś osiągnięcia; wyrażenie podziwu
• slay - (z ang. slay – ‘niszczyć, gromić’) świetnie, znakomicie; określenie czegoś, co robi wrażenie, albo kogoś, kto wzbudza podziw, imponuje, „poraża”, np. atrakcyjnym wyglądem; okrzyk zadowolenia. Slangowe: „you slay me” w formie dowcipnego komentarza stosowane było już sto lat temu
• zgerypała - żartobliwy zrost wyrazowy oznaczający ocenę niedostateczną lub komentarz do fatalnej w skutkach decyzji, nieszczęśliwego zbiegu okoliczności; niefart. Pochodzi z cytatu: „Z gery pała, z maty kolejna”, zaczerpniętego z serialu „Szkoła”. Słowa te stały się popularnym wiralem rozpowszechnionym w mediach społecznościowych.

Tłumaczenie słów pochodzi ze słownika języka polskiego wydawnictwa PWN.

Młodzieżowe słowo roku 2023 głosowanie

Teraz, do 30 listopada do godz. 12, internauci mogą oddać głos na swojego faworyta. Głosowanie odbywa się za pomocą formularza na stronie Sjp.pwn.pl.

Wycofane słowo

Wydawnictwo PWN zdecydowało się na wycofanie jednego ze zgłoszonych słów. To "kys", skrót wyrażenia "kill yourself" (ang. zabij się). Jak informują organizatorzy, każde z przesłanych wyrażeń, zgłoszenie było szczegółowo analizowane przez członków Jury przy wsparciu zespołu doradczego nastolatków z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży UJK. Wszystkie słowa w II etapie plebiscytu były rozpatrywane w połączeniu z definicjami nadesłanymi przez uczestników konkursu, w kontekście ich aktualnego użycia w slangu nastolatków. Zgodnie z definicją KYS to niedosłowne, czasem żartobliwe określenie oznaczające tyle, co ‘odczep się, ogarnij się’ albo ‘zamknij się’, kończące dyskusję. Popularne w grach wideo i na YouTube.

- Po pierwszym dniu II etapu konkursu pojawiły się jednak zgłoszenia nadsyłane do Wydawnictwa pocztą elektroniczną oraz komentarze w mediach społecznościowych informujące o jednoznacznie negatywnym dosłownym (‘kill yourself’) odbiorze tego słowa przez niektórych. Pomimo, że nadesłane w pierwszym etapie konkursu definicje nie wskazują na powszechne użycie słowa KYS w takim znaczeniu, organizator konkursu podjął decyzję o usunięciu powyższego zgłoszenia z finałowej dwudziestki - czytamy na oficjalnej stronie Wydawnictwa.

To ósma edycja plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku. W 2022 roku zwyciężyła „essa”.