Co roku, w dowód pamięci o bohaterach jednej z najbardziej zaciętych bitew II Wojny Światowej przed zdobyciem Berlina, w miejscowości Przewóz pod pomnikiem poległych żołnierzy 27 Pułku Piechoty odbywają się uroczystości rocznicowe.

Właśnie na tych terenach żołnierze 2. Armii Wojska Polskiego, a w jej składzie oddziały, których tradycje kontynuują jednostki wchodzące w skład 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej (11LDKPanc) forsowały Nysę Łużycką.

Tegoroczną oprawę uroczystości zapewniła wojskowa asysta honorowa z 10. Brygady Kawalerii Pancernej oraz orkiestra wojskowa z Żagania. W obchodach wziął udział dowódca Czarnej Dywizji Jarosław Mika, jak również jeden z poprzednich dowódców dywizji, generał dywizji rez. dr Stanisław Nowakowicz. W uroczystości uczestniczyli także weterani i kombatanci, a także przedstawiciele lokalnych urzędów, instytucji, administracji publicznej, służb mundurowych, uczniowie lokalnych szkół oraz mieszkańcy.

Ceremonię rozpoczęło podniesienie flagi państwowej RP na maszt oraz odegranie Hymnu Państwowego. W dalszej części uroczystość uświetniły występy młodzieży szkolnej z Zespołu Szkół w Przewozie.

- Kombatanci, weterani, wam jako dowódca 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej za wasz trud i wysiłek składam żołnierskie gorące podziękowania. A wszystkim tu obecnym chciałbym podziękować, że tu jesteście. Tylko pamięć pozwala zachować nam tożsamość, pamięć pozwoli zachować nam polskość. – mówił do zebranych generał dywizji Jarosław Mika.

Po przemówieniach okolicznościowych dla uczczenia pamięci żołnierzy poległych podczas forsowania Nysy Łużyckiej odczytano apel pamięci, a po nim kompania honorowa oddała salwę. Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów pod pomnikiem Poległych za Ojczyznę.

Rozpoczęte 16 kwietnia 1945 r. forsowanie Nysy Łużyckiej było częścią tzw. operacji łużyckiej, podczas której doszło do bitwy pod Budziszynem (22-28 kwietnia). Była to jedna z najbardziej krwawych bitew w historii wojska polskiego.

Uczestniczyła w niej II Armia Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Karola Świerczewskiego, walcząca przeciw wojskom niemieckim Grupy Armii "Mitte".

Zła ocena sytuacji oraz błędy w dowodzeniu II Armią spowodowały ciężkie straty. Podczas operacji łużyckiej zginęło prawie pięć tysięcy polskich żołnierzy, trzy tysiące uznano za zaginionych, a 10 tys. zostało rannych.

Tekst: mjr Artur Pinkowski, zdjęcia: chor. Rafał Mniedło - Sekcja prasowa 11DKPanc